جغرافیای اقتصادی بر اساس اتکا به علم جغرافیا و اقتصاد میتواند تولید، توزیع و مصرف را در محیط جغرافیایی توجیه کند. از این رو اقتصاد روستایی که به روستا و مسائل اقتصادی آن متکی است نیز میتواند از بخشهای اساسی جغرافیای اقتصادی حساب شود.
در واقع اقتصاد روستایی همان فعالیتهای اقتصادی در محیط روستاست که روستاییان از آنها بهرهمند میشوند. از آنجا که بیشتر معیشت روستاییان در استفاده از زمین ختم میشود از این رو به دلیل وجود اشتراک بین اقتصاد روستایی و اقتصاد کشاورزی این دو به جای یکدیگر استفاده میشوند. با این مطلب با مهرارقام همراه شوید.
اقتصاد کشاوزی شامل تمامی فعالیتهای اقتصادی وابسته به کشاورزی در سطح ملی که بر اساس سرمايهگذاریهاى بخش خصوصى يا دولتى در محيطهاى مستعد انجام مىشود. اقتصاد روستایی همان فعالیتهای کشاورزی و غیرکشاورزی برای تامین معاش روستاییان بر مبانى اقتصادى خانوار روستائي، اعم از زراعي و صنعتى است.
سیستمهای اقتصادی ماهیتی پویا داشته و تغییر در آن در وضعیت رفاهی، اجتماعی و اقتصادی افراد جامعه تاثیرگذار خواهد بود. البته این تغییرات میتواند در فضاهای مختلف جغرافیایی متفاوت باشد. از این رو اقتصاد روستایی عامل مهمی در رشد و توسعه اقتصاد ایران است.
اقتصاد روستا به دلیل فقر منابع ارتباطی و اطلاعاتی با مشکلات زیادی چون پایین بودن راندمان تولید، نوسان شدید تولید محصولات، آشفتگی بازار فروش محصولات، ضعف سرمایهگذاری و آفتزدگی محصولات مواجه است. در دنیای امروز توسعه کارآفرینی و خوداشتغالی در مناطق روستایی به نیاز جدی و مهم تبدیل شده است و هر نوع تغییر در اقتصاد ملی در اقتصاد روستایی نیز تغییر ایجاد میکند. این اقتصاد به منابع محیطی و اقتصادی مردمی وابسته است که این مهم همان پیروی از سیاستهای اقتصاد مقاومتی است.
نباید فراموش کنیم که روستا و روستاییان نقش مهمی در توسعه کشور و حرکت در مسیر اقتصاد ملی دارد. توجه به روستا علاوه بر کمک به اقتصاد روستا بر افزایش صادرات غیرنفتی نیز تاثیر مثبتی خواهد گذاشت. رسیدن به رشد و توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی نیاز به تلاش جدی دارد. هنگامی که همه اقشار جامعه در مسیر پیشرفت متناسب با جایگاه خود قرار نگیرند ممکن است شاخصهای کمی موجب توزیع نامناسب و ناعادلانه امکانات و درآمدها و ایجاد دوگانگی اقتصادی و اجتماعی شود.
از این رو اقتصاد روستایی از عوامل مهم رشد و توسعه اقتصادی یک کشور به حساب میآید. این امر تا حدی اهمیت دارد که باید شرایطی فراهم شود تا مردم از شهرها به روستاها مهاجرت نکنند. برخی از صاحبنظران توسعه، جمعیت روستایی را گروه مولدی میدانند که به دلایلی به شهرها مهاجرت کرده و از عنصر تولید کننده و همگام با توسعه، به عنصر مصرف کننده و در تقابل با توسعه تبدیل میشوند.
البته نباید این اصل را نادیده گرفت که دلیل عمده مهاجرت روستاییان به شهرها ناشی از مشکلات اقتصادی و افزایش بیکاری است. در کنار این موضوع بیتوجهی مسئولان و مدیران عالی رتبه کشوری به این حوزه را نیز نباید فراموش کرد.
این نکته مهم است که نفت، صنعت و خدمات سهم بسزایی در اقتصاد ملی دارند اما اقتصاد روستایی و کشاورزی در مقابل منابع طبیعی پایانپذیر جزو اقتصاد پایانناپذیر محسوب میشود. برای همین است که اقتصاد روستایی نقش اصلی و اساسی و پایداری در اقتصاد مقاومتی دارد. از این رو برای جلوگیری از به وجود آمدن مشکلات اجتماعی و اقتصادی و در کنار آن توسعه اقتصادی کشور و حرکت در مسیر و تحقق اقتصاد مقاومتی باید تدابیر لازم برای توسعه امکانات سختافزاری و نرمافزاری در این خصوص در روستاها را به کار گرفت.